CHỈ VÀI GẠCH ĐẦU DÒNG THÔI – NHÂN MỐC 500 NGÀY CUỘC ĐẤU TRANH CHO HÒA BÌNH CỦA NHÂN DÂN UKRAINE.
Đáng nhẽ nhân dịp này tui phải viết một bài thật hoành tráng, nhưng thực ra điều đó là không cần thiết. Bản thân thời gian vừa qua tui cũng không viết nhiều vì tất cả những gì cần viết, tui đã viết từ trước, đặc biệt là từ khi diễn ra cuộc phản công của người Ukraine mà bây giờ chúng ta đã xác định được nó từ ngày 4/6 thì đã có nhiều bài viết về nhiều khía cạnh để tất cả cùng hình dung được rõ thế trận và cách tiếp cận chiến tranh của hai bên.
Ngay từ khi diễn ra các chiến dịch phản công năm ngoái, chẳng hạn như chiến dịch mùa thu giải phóng gần như trọn vẹn diện tích bị chiếm của tỉnh Kharkiv, trong đó có hai thành phố quan trọng là Kupyansk và Izyum, thì chúng ta thấy cách đánh của người Ukraine đã rất khác với truyền thống và đặc biệt khác với người Nga. Sự khác biệt này được thể hiện rõ hơn nữa khi họ tiến hành chiến dịch giải phóng vùng hữu ngạn Kherson và cả thành phố Kherson. Khi đó người Nga đã tiến hành xây dựng những hệ thống phòng thủ dày đặc kết hợp giữa bãi mìn, cự mã chống tăng, chiến hào và các hỏa điểm nên việc tấn công theo cách tràn quân lên, không có tác dụng rõ rệt mà chỉ đưa đến tổn thất. Người ta đã không làm như thế.
Nhưng đến chiến dịch tấn công mùa hè năm nay ở tỉnh Zaporizhia, chúng ta lại thấy xe phá mìn và xe tăng, sau đó là bộ binh… lại “tiền pháo hậu xung” chăng? Tui cứ nhớ lời ông Oleksandr Syrskyi, tư lệnh các lực lượng mặt đất Ukraine nói: chúng tôi có thừa tinh tế để không tiến hành chiến dịch tấn công theo cách như thế. Vậy mà rất nhiều KOL ủng hộ Ukraine đã ngã lòng chỉ nhìn vào việc không thể vượt qua bãi mìn để viết những bài hoàn toàn không phải là “khách quan” như họ gọi, mà bắt đầu quay sang đọc tin giả của Nga vốn tung ra cực nhiều trong thời gian qua. Nhưng những điều đó, tui không cho rằng đó là nguy hiểm: người Ukraine rất chủ động thông tin.
Cuộc chiến 500 ngày chưa bao giờ hết khó khăn, ở vào vị thế một đất nhiều có lực lượng vũ trang nhỏ hơn khoảng 4 lần về số lượng nhân lực, nhỏ hơn khoảng 10 đến 20 lần về vũ khí, khí tài… so với địch thủ, điều quan trọng nhất của người Ukraine là giữ được tinh thần nhân dân và binh sĩ, vì vậy một mặt giữ được cho những chuyện thổi phồng, khuếch khoác kiểu “bóng ma Kyiv” năm ngoái không xuất hiện, một mặt không để những tin thất thế, khó khăn, tổn thất… trên mặt trận làm ảnh hưởng đến tinh thần chiến đấu chung cũng là hết sức cần thiết.
Năm ngoái, khi quân Nga ào ạt lao vào Ukraine, tương quan quá chênh lệch là quá rõ ràng, và việc hỗ trợ người Ukraine chiến đấu là đương nhiên, là ô tô ma tích và ngay người Việt Nam chúng ta cũng không ngoài cuộc, rất nhiều cá nhân đã đứng ra tổ chức những đợt quyên góp rất hiệu quả. Bác KVC còn sang tận nơi mang theo những đóng góp có thể nói là nhỏ bé, nhưng ý nghĩa. Nhưng năm nay khi quân đội Ukraine trải qua những đợt rèn luyện và xây dựng lực lượng, thì họ không còn khó khăn như trước nữa, thậm chí còn được mệnh danh là quân đội mạnh nhất châu Âu.
Điều này dẫn đến một tình thế nguy hiểm: trong tình trạng chiến tranh, người Ukraine vẫn có thể sản xuất được vũ khí, chẳng hạn phiên bản cải tiến pháo phản lực phóng loạt BM-21 của Ukraine “Bastion” được giao những giàn đầu tiên cho quân đội năm 2019, đã bị gián đoạn một thời gian sau khi chiến tranh bùng nổ lại được sản xuất trở lại và gần đây đóng góp nhiều chiến công xuất sắc được ghi nhận từ tháng Năm năm nay…
Note: Bation – 1 và Bastion – 2 vẫn là BM-21 nhưng có khung gầm KraZ dài hơn, để bố trí nhiều đạn dự phòng cùng hệ thống nạp đạn nhanh, tự động. Ngoài ra dàn phóng được tích hợp hệ thống GPS/GLONAS cho phép nó định vị bản thân và mục tiêu tốt hơn. Hiện nay Ukraine sử dụng cả các phiên bản cũ tương tự Nga đang dùng, Bastion và cả phiên bản của Séc lắp trên khung gầm Tatra.
… nhưng về cơ bản, Ukraine vẫn phụ thuộc vào nguồn hỗ trợ từ phương tây. Xin cùng nhớ lại khi cuộc chiến được khoảng 1 tháng, các vũ khí hỗ trợ cho Ukraine chỉ là vũ khí chống tăng cá nhân và một ít súng máy bộ binh. Các vũ khí được viện trợ dù có mang lại biến đổi về chất trong cuộc chiến, như M777 và HIMARS, nhưng không đủ về số lượng nên không thể đem lại tốc độ biến chuyển nhanh như mọi người mong muốn.
Để làm đối trọng với lực lượng của người Ukraine, nước Nga của Putox không có cách nào khác ngoài việc… tăng quân số, bây giờ thì là “phòng ngự bằng biển người.” Với cái hình thức tiến hành chiến tranh này, từ năm ngoái tui viết khi quan sát thế trận Kherson: đông người ngồi trong công sự, chiến hào, boong-ke… thì ai cũng phải ăn, và chiến thuật “vây đói” là thứ Nga không thể chống được. Vì vậy bây giờ không còn là một dẻo Kherson hơn 200 ki-lô-mét và nông toẽn với khoảng 40.000 quân nữa, mà là một chiến tuyến 800 ki-lô-mét đến 1000 ki-lô-mét, có một quân số của cả hai khu vực là trên 300.000 quân Nga phòng thủ.
Tháng Bảy năm ngoái, sau khi HIMARS làm mưa làm gió thì người Nga đã thay đổi toàn bộ hệ thống hậu cần của mình: các kho không chỉ lùi ra ngoài tầm HIMARS, tức là trên 90 ki-lô-mét mà bây giờ khi Ukraine có các loại vũ khí bắn xa hơn như Storm Shadow, người Nga đã bố trí các kho lớn trên lãnh thổ “được công nhận” của mình, chứ không còn dám bố trí trên các vùng lãnh thổ họ chiếm được của Ukraine nữa.
Điều này lý giải tại sao mà việc các thứ vũ khí như ATACMS hay máy bay F-16 đã sẵn sàng được sử dụng trên chiến trường từ lâu, nhưng vẫn vướng một số rào cản nhất định. Ngoài những ý kiến chê trách chính giới Mỹ cũng như chính quyền Biden còn quá rụt rè, thì vẫn có những ý kiến e sợ con gấu giấy Putox sẽ dùng vũ khí hạt nhân thậm chí gây chiến lớn hơn, như bắn tên lửa vào Mỹ chẳng hạn. Nước Mỹ là chỗ của những ý tưởng phi thường.
Việc Ukraine có ATACMS thì việc bắn sang các kho bên lãnh thổ Nga là không tránh khỏi. Hay với tình hình không quân Nga hiện nay thì việc F-16 bắn tên lửa không đối không vào máy bay Nga chỉ dám bay trên lãnh thổ của mình, cũng là chắc chắn. Nhận thức được điều này: nếu bắn ATACMS vào các kho sâu bên lãnh thổ Nga, quân Nga sẽ thua ngay và luôn, vì vậy lãnh đạo Nga thường xuyên dọa dẫm, cho thấy thực tế là họ sợ.
Cũng phải thừa nhận rằng, theo những thông tin tui ngó trên mạng xã hội của họ, các milblogger Nga cho biết họ đã khắc phục được rất nhiều những khiếm khuyết của hệ thống hậu cần: số lượng xe tải, làm và khôi phục nhiều tuyến đường ngang dẫn đến mặt trận… Nhưng tất nhiên với khoảng cách rất xa giữa các kho lớn phía sau với các đơn vị tiền phương, hạ tầng bị chiến tranh tàn phá thì các hoạt động cung ứng không thể đáp ứng được yêu cầu của một cuộc chiến vừa tổng lực, vừa quy mô lớn như của họ, đặc biệt về đạn pháo.
Về sản xuất đạn pháo, công nghiệp quốc phòng Nga cũng có những nỗ lực phi thường, nhưng vẫn ở tình trạng kiếm cơm ngày nào chén hết ngày đó. Vì vậy nếu cuộc chiến cứ kéo dài như thế này, chỉ cần phía Ukraine không cho phép quân Nga được dừng lại để tích lũy đạn dược, thì chẳng bao giờ Nga tổ chức được một đợt tấn công mới lớn để đem lại một thành quả to lớn của chiến tranh.
Đến đây tui xin nói luôn: tuần trước có tin quân Nga tấn công và lập tức nó tràn ngập đặc biệt nhiều trên báo chí Chiều Nay, sướng cứ là rên lên. Khi tui xem lại kỹ thì hóa ra là Nga có tấn công thật nhưng toàn là cấp làng. Nói quân Ukraine tấn công ở cấp làng thì được, họ đang đánh nhau với quân đội thứ nhì nước Nga, í lộn, thứ nhì thế giới cơ mà. Nga đã tấn công, là phải 1 sư đoàn xe tăng 100, 200 cái cùng lúc, với cả nghìn cỗ pháo bắn chuẩn bị, sau đó cả vạn người hô ura xông lên chứ. Cứ đọc báo chí Chiều Nay hết từ báo này đến báo khác, thấy nhẽ ra Nga phải thắng từ năm ngoái rồi chứ.
500 ngày qua chúng ta còn chứng kiến bọn #Trạng_sư_Trạm_Biến_Áp và thậm chí, một thằng DLV cỡ bự cùng trong hội chụp ảnh ngày xưa với tui, họ Hứa tên Đạt, còn gọi là Hứa Đề Đạt vẫn đinh ninh: Nga chưa đánh nhau bằng quân chủ lực. Vì quân chủ lực còn đang bận trấn giữ các biên giới quốc gia, nên Putox nhiều lần làm cú “động viên trá hình” lôi ra trận bây giờ toàn lính già ốm.
Khi cuộc chiến đi được khoảng tháng rưỡi, tui viết một câu xanh rờn: “Rồi sẽ có ngày quân Nga bỏ chạy.” Ngày hôm nay nhắc lại câu này, tui xin khẳng định niềm tin vững chắc của chúng ta vào các hành động tài tình của người Ukraine.
Ngày 12/6, khi viết về tình hình Bakhmut, tui có viết một câu: “sự sụp đổ của quân Nga ở Bakhmut chỉ còn tính bằng tuần”:
điều này tui đã hình dung từ trước, từ tháng Hai, tháng Ba… cho rằng, cùng lắm quân Nga chỉ chiếm được vùng nội thị của nó, còn sau đó thì không đi đâu được nữa – chắc chắn các bác còn nhớ vì chúng không thể vượt qua được những hệ thống phòng ngự trên những triền đồi, qua những con đường độc đạo. Không những thế, Bakhmut sẽ biến thành lòng chảo Điện Biên Phủ chôn vùi quân Nga ở đây. Để hình dung điều này không khó: chỉ cần lên Google Earth, vạch ra trên bản đồ địa hình 3D những chiến tuyến dự kiến và đo khoảng cách từ các điểm cao mà người Ukraine sẽ phải giữ để cho kế hoạch phản công sau này.
Khi tui viết “Bakhmut quân Nga sẽ không bao giờ chiếm được” đã cách đây 6 tháng. Khu phố cuối cùng của nội đô Bakhmut suốt từ khi Wagner rút đi, quân Nga vẫn không thể chiếm được, và cho phép tui vênh váo tuyên bố: chưa cần tính những vùng ngoại vi ngay cạnh là Khromove và Ivanivske, thì ngay nội đô cũng chẳng chiếm được hết. Từ đó thì quân Nga chỉ có tấn công và không có kết quả, ngược lại vẫn tiếp tục bị khoét vào hai bên cánh. (xem bản đồ của ISW hôm qua)
Cũng không nên cho rằng ngay cả ở Bakhmut người Ukraine cũng cần phải tấn công có kết quả chiếm đất nhanh chóng – điều đó là không cần thiết. Tí nữa tui sẽ xin phép viết kỹ về vấn đề này sau. Nhưng quá trình ở Bakhmut “pháo anh trên đồi cao nã vào đầu giặc Ngú” vẫn diễn ra đều đặn từ hơn tháng qua, và cách đây vài tuần tên khủng bố Igor Girkin “Strelkov” đã cảnh báo về quá trình “quân Nga bị người Ukraine bỏ đói” ở Bakhmut đã và sẽ diễn ra… (dấu BA CHẤM).
Hiện nay đã có nhiều blogger quân sự Nga viết về tình trạng đói ăn của quân Nga ở Bakhmut. Đầu tiên họ viết về việc không được ăn nóng trong hàng tuần lễ, bây giờ thì là việc có được bữa ăn khô theo tiêu chuẩn mà lính Nga gọi là “kứt” còn khó. Lính Nga còn phàn nàn rằng, đến như Belarus còn làm được món cháo dã chiến cho quân lính trước đây thì thấy tởm, bây giờ mà có ăn thì là diễm phúc.
Vừa rồi một số quan chức quốc phòng Ukraine còn xì thông tin: Nga ở khu vực chiến trường phía đông và Bakhmut có đến 180.000 quân – tiếp tục “thông tin khó khăn có chủ ý.” Điều đó có thể làm cho dự báo “sự sụp đổ của quân Nga ở Bakhmut chỉ còn tính bằng tuần” có sai số, nhưng thực ra nó lại là điều hay. Bakhmut đã từng là cái cối xay thịt ngốn cả trăm nghìn quân Nga, thì bây giờ việc tướng tá Nga kéo thêm quân vào có thể kéo dài được thêm chút thời gian như cho con bệnh ung thư dùng thêm vài thứ thuốc, trong đó có cả morphin hay dolargan, nhưng khi nó chết thì đảm bảo chết không có thời gian ngắc ngoải. Tăng số lượng nhưng không tăng chất lượng thì chẳng làm được gì.
Tui xin viết tiếp cái BA CHẤM trên đây – thằng Girkin mới nhất, hôm nay nó lại viết: quá trình “bỏ đói quân ta của người Ukraine vẫn tiếp tục” nhưng bây giờ là ở khu vực mặt trận Zaporizhia. Chuyện này đương nhiên là có vai trò của cú đánh cái cầu Chongar ngày 22/6 và Girkin công khai thừa nhận quá trình chết đói đã bắt đầu – như vậy là chỉ sau sự cố thủng cầu hơn nửa tháng, “đói thối mồm” đã thấy rõ và nếu kéo thêm đến 1 tháng, tình hình sẽ còn nguy ngập nữa. Theo ý thằng Girkin thì quân Nga đang dùng những kho nhỏ để tiêu hao… đạn dược của Ukraine, nhất là HIMARS.
Đến đây tui xin giả nợ cái ý trên đây: người Ukraine sẽ không cần phải cố đánh để chiếm đất nhanh – mà sẽ đánh để duy trì xung đột, như trước đây Nga buộc phải tấn công mà không dừng lại được, (là một sự bị động) thì bây giờ người Ukraine cũng phải “bị động” duy trì nhịp tấn công của mình, nhưng sẽ chủ động theo cách của họ: khi nào ở khu vực nào đối thủ mềm nhũn ra vì đói và thiếu đạn dược, thì mới chiếm đất, vì cần giảm thiểu thiệt hại khi phá mìn.
Đến đây thì chúng ta đã hình dung ra được rằng, dù có kéo dài như thế này chăng nữa, thì cũng không thể quá dài, như hôm trước có bác nào bảo: tui đưa ra mốc trong tháng Bảy sẽ có những thay đổi, phải chăng là lạc quan quá… nhưng rõ ràng là bác đó cũng chưa rõ là tui muốn nói đến cái gì. Tui muốn nói đến kết quả của quá trình bào mòn, khoảng 3 tuần từ sau khi bắn cầu Chongar thì sẽ thấy rõ, hóa ra nó đến sớm hơn và đúng là trong tháng Bảy này, nghĩa là còn khoảng 3 tuần nữa là hết tháng, sẽ có những diễn biến lớn hơn là đúng rồi còn gì.
Nếu như cứ tiếp tục như thế này: duy trì tấn công kiểu từ từ, “nhẹ nhàng” chậm mà chắc, nhưng vẫn đều đặn quại vào hậu phương quân Nga thì quá trình sụp đổ sẽ đến, tức là diện tích được giải phóng sẽ tăng lên có gia tốc, càng về sau sẽ càng nhanh và nhiều. Tui xin gửi kèm bài này minh họa diện tích chiếm được ở miền nam và miền đông, cùng tỉ lệ thương vong hai bên.
Đến mốc 500 ngày chúng ta đã nhìn rõ được cách tiếp cận chiến tranh của hai bên. Khi Nga đánh Bakhmut, tui viết: sau khi chiếm được thì họ giữ nó như thế nào khi đã giã nát nó ra toàn gạch vụn – những căn nhà mà bây giờ không ai dám lại gần kể cả lính Nga vì chúng có thể đổ bất cứ lúc nào? Trong khi đó, người Ukraine lại khác. Khi được các đồng nghiệp NATO hỏi “Các ông sẽ làm thế nào để chiếm lại thành phố Kherson, pháo kích và ném bom nó nát ra, rồi tấn công chiếm nó à?” thì bộ trưởng quốc phòng Ukraine ông Oleksiy Reznikov nói: “Tại sao chúng tôi lại làm như thế, rồi phải xây lại nó à?”
Ở đây còn có câu chuyện người dân trong vùng tạm chiếm nữa.
Hôm qua tui đọc status của một người bạn vong niên ở nước ngoài về sự kiện Ukraine mới có bom chùm. Bác ấy viết: vừa vui, vừa buồn. Đúng, chuyện chiến tranh chẳng hay ho gì mà bàn về nó. Vũ khí giết người, hay ho gì mà ca ngợi, mạng người nào Nga hay Mỹ, Tuynidi hay Thổ Nhĩ Kỳ, đều là chúng sinh cả. Nhưng bom chùm hay đạn chùm, thì thế nào cũng đã là đang chiến tranh rồi, chiến tranh phải được kết thúc càng sớm càng tốt, và rõ ràng tính dã man của nó còn phụ thuộc vào cách dùng của mỗi bên nữa. Hồi giải phóng Lyman, Zelensky đã thay mặt Ukraine kêu gọi lính Nga đầu hàng hoặc bỏ chạy. Sau đó người Ukraine sử dụng rất hạn chế đạn chùm hay pháo chụp gì đó, mà như họ mô tả “bắn một phát duy nhất” đủ để quân Nga bỏ chạy. Nhưng trận đó Vệ binh quốc gia Kadyrov bắn súng máy vào lưng quân mình còn chết nhiều hơn quân Ukraine bắn kẻ thù.
Bọn milblogger Nga cuồng Putox bắt đầu luận điệu bôi nhọ: chúng chia sẻ 1 trạng thái thằng nào viết: hồi 8/10/2022 chính quyền Zelensky chối bỏ trách nhiệm trong vụ phá cầu Kerch. Nay thì thứ trưởng quốc phòng của họ thừa nhận “nhằm phá vỡ hậu cần của Nga”. Malyar viết gì?
72 OMBr trong khu vực Ugledar
Những người chiếm đóng cũng bắt cóc và tra tấn người dân vì họ từ chối hộ chiếu. Đặc biệt, những trường hợp như vậy đã được ghi lại trong Energodar.
